W dniu 7 października 2017 w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu odbyło się spotkanie członkiń i członków Sekcji Stroju Ludowego (SSL) działającej przy ZG PTL. Okazją do spotkania była rocznica 5-lecia powołania i funkcjonowania Sekcji. Organizatorami byli Zarząd Sekcji SSL oraz Muzeum Górnośląskie w Bytomu (MGwB) w osobie Anny Grabińskiej-Szczęśniak (także prezeski Oddziału śląskiego PTL oraz członkini SSL). W spotkaniu wzięło udział 19 osób, w tym 4 osoby z PTL O/Poznań, 1 osoba z PTL O/Kraków, 2 osoby PTL O/Warszawa, 2 osoby z PTL O/Opole, 2 osoby z PTL O/Bielsko-Biała, 3 osoby z PTL O/Bytom (śląski), 1 osoba z PTL O/Cieszyn, 1 osoba z PTL O/Wrocław oraz 4 osoby ze Stowarzyszenia Wilamowianie.
Spotkanie rozpoczęło się od przywitania uczestniczek i uczestników
spotkania przez Annę Grabińską-Szczęśniak oraz Annę Weronikę Brzezińska –
zastępczynię przewodniczącej SSL. Przedstawiono krótko plan spotkania, a
następnie A. Grabińska-Szczęśniak opowiedziała zebranym o
okolicznościach powstania wystawy „Z głowa w chmurach? Czepce, czepki i
półczepce”, której jest kuratorką. Na wystawie zaprezentowano przede
wszystkim czepce pochodzące ze zbiorów MGwB, ale w części wystawy
pokazującej regionalne zróżnicowanie na podstawie eksponatów
wypożyczonych także i z innych muzeów. Omówiony został także krótko
program wydarzeń towarzyszących wystawie, w których udział biorą
członkinie i członek naszej Sekcji (I. Jasińska, K. czerwińska i T.
Król). Po wprowadzeniu w tematykę uczestniczki i uczestnicy spotkania
zostali oprowadzeni po wystawie, na której mieli możliwość podziwiać
zarówno eksponaty, jak i liczne materiały archiwalne. Przy okazji
wszyscy zostali oprowadzeni po etnograficznej wystawie stałej „Z życia
ludu śląskiego XIX -XX w”, na której również prezentowane są stroje
ludowe i ubiory codzienne oraz ich zdobnictwo z kilku subregionów. Po
zwiedzaniu wystaw nastąpiła przerwa obiadowa, która była okazja do
kontynuowania rozmów i dyskusji, ale już w mniej formalnej atmosferze.
Po przerwie odbyło się spotkanie otwarte dla wszystkich
zainteresowanych, poświęcone promocji katalogu, który towarzyszy
wystawie o czepcach. Jego Autorka – Anna Grabińska-Szczęśniak
przedstawiła jego główne idee i cele, odpowiedziała także na pytania
zgromadzonych osób. Po części dot. katalogu odbyło się spotkanie SSL
poświęcone podsumowaniu jej 5letniej działalności oraz omówiono dalsze
plany. A. W. Brzezińska krótko podsumowała wszystkie dotychczasowe
działania, po czym głos zabrali członkowie i członkinie SSL opowiadając o
swoich działaniach i planach. Obecnie w PTL jest realizowany projekt z
programu Ministra Kultury i dziedzictwa Narodowego – Kultura Cyfrowa pt.
„Materiały etnograficzne z archiwum Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego”, w ramach którego zdigitalizowane zostaną także materiały
dot. strojów ludowych (zgodnie z umową nr 10358/17/FPK/DMP z dnia 28.11.2017 r.). Trwają prace nad przygotowaniem kolejnego
Zeszytu specjalnego z serii APSL, który stanowić będą teksty
przygotowane na podstawie referatów zaprezentowanych podczas spotkań SSL
w grudniu 2015 roku praz we wrześniu 2017. W dalszych planach jest
przygotowanie APSL dot. strojów kaliskiego, pałuckiego oraz
poznańskiego.
J. Minksztym (O/Poznań) przedstawiła plany dotyczące upowszechnienia wiedzy nt. stroju poznańskiego, którego kolekcja znajduje się w Muzeum Etnograficznym w Poznaniu (Oddziale MNP). T. Król (O/Bielsko-Biała oraz Stowarzyszenie Wilamowianie) przedstawił dwa istotne działania dotyczące stroju wilamowickiego. Pierwsze to przygotowywana obecnie publikacja dot. stroju wilamowickiego. Druga to plany powstania muzeum w Wilamowicach, w którym będzie prezentowany strój. H. Dulemba (O/Kraków) opowiedziała o planach Stowarzyszenia Miłośników Tradycyjnego Rękodzieła Ludowego i Artystycznego Lud-Art., który w 2018 roku obchodzić będzie 25lecie działalności. W planach jest wystawa prac w skansenie w Wygiełzowie oraz przeprowadzenie warsztatów z haftu i koronki w listopadzie 2017 roku w Krakowie. E. Piskorz-Branekova (O/Warszawa) opowiedziała o swojej współpracy z Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie oraz opowiedziała o ciekawej wystawie stroju przeworskiego. H. Golla (O/Wrocław) opowiedziała o pracach nad katalogiem strojów przesiedleńców z Kresów Wschodnich oraz o przygotowywaniu wystawy poświęconej temu zagadnieniu. P. Kulka (O/Poznań) opowiedział o swojej działalności związanej z promocja folkloru Wielkopolskiego, w tym strojów ludowych z tego regionu. K. Dziubata (O/Poznań) zapoznała słuchaczki i słuchaczy ze swoimi planami badawczymi dot. dokumentacji zwyczaju wesel jako widowisk obrzędowych, których integralną częścią jest wizerunek sceniczny. Na koniec A. W. Brzezińska zaapelowała do zebranych o przesyłanie książek do Biblioteki PTL we Wrocławiu oraz przypomniała zebranym o uruchomionej Krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Kolejna naukowa sesja przygotowana przez SSL odbędzie się podczas WZD w Łodzi, we wrześniu 2019 roku. Tematem sesji będą „Nowożytne badania nad strojem ludowym”. Wynika to z przekonania, że badania nad dawnym ubiorem wciąż wzbudzają żywe zainteresowanie wśród naukowców, regionalistów, czy obecnie rekonstruktorów strojów historycznych. Tym samym badania w tym zakresie są kontynuowane. Do naszego panelu zapraszamy osoby, które będą chciały podzielić się swoimi doświadczeniami w zakresie badań nad dawnym ubiorem, tkaniną czy dodatkami. Zaprezentują efekty i metody, jakie stosują przy pozyskiwaniu i opracowywania materiałów źródłowych. Poruszyć chcemy także problem badań nad własnym strojem regionalnym – czy zachowanie dystansu jest możliwe i czy zaangażowanie emocjonalne ma pozytywny czy może negatywny wpływ na przebieg badań w terenie i dalszą analizę materiałów.
Jako miejsce kolejnego spotkania SSL zaproponowano Poznań lub Toruń.
Jako miejsce kolejnego spotkania SSL zaproponowano Poznań lub Toruń.
opracowanie: Anna Weronika Brzezińska
fotografie: Karolina Dziubata
