Projekt


ATLAS POLSKICH STROJÓW LUDOWYCH:
kontynuacja prac wydawniczych, przeprowadzenie badań terenowych i kwerend źródłowych oraz cyfryzacja materiałów źródłowych i udostępnienie ich w Internecie

Grantodawca: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Rodzaj grantu: zespołowy, 11H 12 0261 81, Narodowy Program Rozwoju Humanistyki
Okres realizacji projektu: 2013 – 2016 (41 miesięcy)
Nr rejestracyjny projektu: 11H 12 0261 81



Projekt powstał z inicjatywy Redakcji  „Atlasu  Polskich  Strojów  Ludowych”, która jest jedną  z  serii  wydawniczych  Polskiego Towarzystwa  Ludoznawczego. Pierwszy  zeszyt  serii  ukazał  się  w  roku  1949, a ostatni (38) ukazał się w roku 2008.

Zgodnie  z  założeniami  serii APSL  (Gajek  1954) każdy  z  zeszytów  jest  poświęcony  jednemu  regionowi,  a  stały  układ  treści  obejmuje takie zagadnienia jak: zarys historyczny rozwoju stroju na badanym obszarze; obecny stan stroju ludowego na badanym obszarze; zasięg badanego stroju (wraz z załączoną mapą); opis i zróżnicowanie stroju męskiego; szczegółowy opis stroju męskiego; opis i zróżnicowanie  stroju  kobiecego;  szczegółowy  opis  stroju  kobiecego;  wytwórcy  i  materiały;  tkaniny;  zdobnictwo  stroju:  hafty,  koronki,  aplikacje,  szamerunki; rekonstrukcje.

Celem naukowym projektu jest dbanie o ciągłość przekazu kulturowego i tym samym zachowanie elementów dziedzictwa kulturowego (w wymiarze regionalnym i narodowym) dot. zjawiska polskiego stroju ludowego i jego regionalnych uwarunkowań w zróżnicowanych środowiskach – naukowych oraz regionalnych, w tym lokalnych. W zakresie transmisji międzygeneracyjnej dot. przekazu dziedzictwa kulturowego podjęty zostanie problem transformacji form stroju ludowego oraz jego zastosowań, w tym współczesnych inspiracji związanych z nurtem etnodesignu, co jest zgodne z najnowszymi trendami kulturowymi oraz zagadnieniami znajdującymi się w sferze zainteresowań przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych. Strój ludowy był (i nadal jest) jest odbiciem wielowiekowego zróżnicowania historycznego, społecznego i kulturowego, stąd konieczne jest multidyscyplinarne spojrzenie na badany problem.

Istotnym  walorem  projektu  jest  równoczesne  prowadzenie  badań  terenowych  oraz źródłowych  (w  tym muzealnych), których  celem  jest opracowanie katalogu  informacji dot. kolekcji polskich strojów ludowych (codziennych i odświętnych) znajdujących się w zasobach muzeów  znajdujących  się  na  terenie  Polski.  Także  każdy  z  zaplanowanych kolejnych  zeszytów  APSL  opierał  się  będzie  na  gruntownej  kwerendzie  źródłowej, uzupełnionej  o  badania  terenowe.  Równolegle  z  pracami  związanymi  bezpośrednio  z przygotowaniem  zeszytów  APSL  przewidziano  realizację  trzech  obozów  badawczych, których  tematyka  związana  jest  z  wytwórstwem  stroju  ludowego.  Celem  podjętych badań będzie dokumentacja  tradycyjnych  (i wciąż  jeszcze żywych  form)  tradycyjnego rękodzieła: tkactwa, koronczarstwa i hafciarstwa.

                                

SPODZIEWANE EFEKTY REALIZACJI PROJEKTU:

  1. Wydanie 7 kolejnych zeszytów APSL (nr 39-45) stroje narodowe: łowickie (suplement), podhalański; stroje regionalne: zamojski, pałucki, kościański, Bambrów Poznańskich, łęczycki; 
  2. Wydanie dwóch książek (monografii zbiorowych):  Polskie stroje ludowe jako fenomen kulturowy poruszającą zagadnienia stanu badań i współczesnych potrzeb w zakresie badania stroju ludowego;  Snutki,  klocki,  perebory.  Tradycyjne  rękodzieło  wobec  wyzwań  współczesności prezentującą  wyniki  badań  terenowych  przeprowadzonych  w  trzech  tradycyjnych ośrodkach rękodzielniczych;
  3. Zorganizowanie  3  obozów  badawczo-szkoleniowych  i  dokumentacja współczesnych  form  rękodzieła  w  wybranych  ośrodkach:  Jarocin (snutka  golińska), Bobowa (koronka klockowa), Holeszów Nowy (perebory);
  4. Zorganizowanie  2  sesji  naukowych  integrujących  środowisko  osób zainteresowanych  problematyką  stroju  ludowego  (naukowcy,  regionaliści,  kierownicy zespołów folklorystycznych);
  5. Wystawa  planszowa  Dyrdoki,  bandy  i  kaletki.  Strój  ludowy  jako  fenomen kulturowy  prezentującą  wyniki  badań  terenowych,  która  będzie  nieodpłatnie udostępniana zainteresowanym instytucjom;
  6. Udostępnienie  w  Internecie  wyników:  badań  archiwalnych  prowadzonych  w muzeach  na  terenie  16  województw  (posiadających  kolekcje  strojów  ludowych), kwerendy  źródłowej  (Inst.  im.  Oskara  Kolberga)  oraz  uruchomienie  podstrony internetowej  z  bazą  zasobów  polskich  muzeów  dot.  strojów  ludowych  w  ramach projektu  http://strojeludowe.net/  (charakterystyka  kolekcji  strojów  ludowych  pod względem zasięgu terytorialnego).